Stichting ANDERS matcht daadkrachtige ondernemers aan mensen die het minder breed hebben. Sinds kort komen hulpvragen steeds vaker uit een nieuwe hoek: mensen mét een loonstrook die toch niet rond kunnen komen.
Robert de Heer komt uit een ondernemersgezin. “Een wereld van de mouwen opstropen en van niets iéts creëren.” Tijdens een schoolproject in Ethiopië ontdekte hij dat het leven niet voor iedereen maakbaar is.
“Ik heb op jonge leeftijd diepe armoede gezien. Mensen lopen daar uren om één jerrycan water op de schouders mee naar hun dorp te nemen. Eenmaal thuis was ik dolgelukkig dat ik alleen de kraan hoefde open te draaien voor schoon water.”
Het onrecht en de slechte verdeling van rijkdom die hij zag, kwamen hard binnen. “Het werd voor mij de driver om altijd na te denken over waarom ik iets doe. Om er alleen zelf beter van te worden of kan ik ook voor anderen iets betekenen?”
Armoede in Nederland
Hij zette projecten op in onder andere Afghanistan en Kenia. “Terug in Nederland realiseerde ik me dat hier een groep van zo’n miljoen Nederlanders woont die het ook zwaar heeft. Ook Nederland kent diepe armoede.”
Hij zag een gouden match: de kwetsbare kant van de samenleving die het op eigen kracht niet redt en aan de andere kant de daadkrachtige ondernemerswereld die zomaar het verschil kan en wil maken voor deze mensen.
“Die twee werelden passen heel mooi bij elkaar maar staan in de praktijk mijlenver van elkaar vandaan. Als ik voor een groep ondernemers sta en vraag of ze iemand kennen die klant is bij de voedselbank, gaat er bijna nooit een hand de lucht in. Dat is geen oordeel maar het toont wel dat die levens elkaar zelden treffen.”
Diep geraakt
“Terwijl ondernemers echt niet alleen met zichzelf bezig zijn. Ze willen goed doen, maar wel zonder gedoe. Want ze hebben het druk, ze willen er zeker van zijn dat hun hulp echt nodig is. En, ook heel belangrijk: ze moeten altijd ‘nee’ kunnen zeggen.
Maar als we een ondernemer uit ons netwerk vragen is het vaak: ‘Kom maar op. Dit kan ik. Dit is het vak waarop ik mijn bedrijf heb gebouwd.’
Achteraf horen we regelmatig van ondernemers dat ze diep geraakt zijn door wat ze aantreffen. Zo was ik op een vrijdagmiddag aan het afronden toen er nog een hulpvraag binnenkwam. In een appartement met moeder en dochter had huiselijk geweld plaatsgevonden. De moeder had grote zorgen dat haar gewelddadige ex die avond nog een keer langs zou komen.
Allerlei professionele hulp komt dan in actie. Maar prioriteit nummer één was dat de sloten vervangen zouden worden om die nacht rustig te kunnen slapen. Eén belletje naar een slotenmaker uit ons netwerk en het was geregeld.”
MVO of MBO?
“Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een brede term. Daarom gebruik ik liever de term Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO). Dat zegt, vind ik, meer over de intrinsieke motivatie – ondernemers willen graag een bepaalde betrokkenheid hebben in de lokale samenleving. Richting eigen medewerkers maar ook in de stad of gemeente waar-ie z’n omzet uit haalt.”
Wel een salarisstrook, niet genoeg om rond te komen
De meeste hulpvragen (jaarlijks zo’n 1200) komen van mensen die geen werk hebben of door omstandigheden niet in staat zijn om te werken.
“We zijn zeker niet een klaagclub die vindt dat de overheid het niet goed doet. In Nederland is juist heel veel, heel goed geregeld. Toch is er, ondanks alles wat we optuigen, een kwetsbare groep die onder het bestaansniveau duikt.”
De laatste jaren komen hulpvragen steeds vaker ook uit een nieuwe hoek: van mensen die wél een betaalde baan hebben maar het financieel toch niet redden.
“Je zou denken: als je werkt moet je rond kunnen komen. Dat is niet altijd het geval. In de coronatijd merkten we dat een groep zwaarder geraakt werd: de werkende armen. Toen de energiecrisis ontstond ging het van kwaad tot erger. Toen zijn we het programma ‘Welverdiend’ gestart.”
Samen met de werkgever
“Met ‘Welverdiend’ doen we waar we al zo’n acht jaar goed in zijn, maar met dit programma vinden we de mensen met een hulpvraag (werknemers) via werkgevers.”
“Werknemers kennen vaak meer schaamte dan mensen die al in een uitkeringssituatie zitten. Juist omdat ze een betaalde baan hebben. Een werknemer die in de problemen zit, probeert dat vaak lang te verbloemen. Privé, maar zeker voor zijn werkgever.
Laatst was ik bij een bedrijf met zo’n honderd loonbeslagen per maand. Van de honderd zijn er misschien drie die een gesprek aangaan met hun werkgever over dat loonbeslag.
Gemiddeld gaat er vier à vijf jaar overheen voordat iemand daadwerkelijk hulp vraagt. Dan zit je behoorlijk in de problemen.”
In beeld krijgen
“Met het nieuwe programma helpen we bedrijven verborgen armoede op de werkvloer in beeld te krijgen. Vervolgens nodigen we directie, managers en HR uit zich hiervan bewust te worden. Want wie nooit geldproblemen heeft gekend kan zich lastig verplaatsen in iemand die niet genoeg geld heeft.
Bovendien: niet iedereen praat even makkelijk over geld. Leidinggevenden voeren wel een salarisgesprek maar zullen niet snel vragen hoe iemand rond komt.
De energiecrisis heeft dat gevoelige onderwerp wel iets opengebroken. Mensen vroegen elkaar bij het koffieapparaat of ze ook zo geschrokken waren over de hoogte van hun energierekening en de prijs van de boodschappen.”
Wie nooit geldproblemen heeft gekend kan zich lastig verplaatsen in iemand die niet genoeg geld heeft.’’
Signalen
“Bij een schoonmaakbedrijf had een van de medewerkers een privéwas gedaan in een van de wasmachines. Daar staat een waarschuwing plus kleine boete op.
Dit soort gedrag zou een signaal kunnen zijn dat iemand het thuis niet voor elkaar krijgt.”
Wiens verantwoordelijkheid
“Is de privésituatie van een medewerker de verantwoordelijkheid van een werkgever? Het antwoord is nee. Tegelijk: geldstress of schulden zijn één op één met verzuim verbonden. En als iets gigantisch duur is voor een werkgever dan zijn het wel mensen die uitvallen.
Gaandeweg zijn we gaan beseffen dat privé en werk alles met elkaar te maken hebben. Als het thuis niet goed gaat, dan gaat het vaak op het werk ook niet goed. Als we willen dat een werknemer niet uitvalt door problemen thuis, dan zullen we ook een beetje interesse in die medewerker moeten hebben buiten werktijd.”
5 persoonlijke vragen
Waar klap jij je laptop voor dicht?
Een potje schaken met een van mijn dochters
Waar erger je je mateloos aan?
Wanneer mensen vergeten hoe, te midden van alles wat beter moet, ongelofelijk goed we het hebben in Nederland
Waar lig je ’s avonds wakker van?
Koude voeten én of ik de achterdeur toch wel echt goed op slot heb gedaan
Wat staat er op je bucketlist voor de komende periode?
Tijd maken om alle boeken te lezen die ik tijdens de feestdagen heb gekregen
Wanneer ga je op een werkdag met meer energie naar huis dan dat je kwam?
Wanneer ik terug kan kijken en zie dat we opnieuw écht het verschil hebben kunnen maken voor mensen die het op eigen kracht niet redden
Het programma Welverdiend bestaat uit een armoede Quickscan in de organisatie. Vervolgens zijn er twee trainingen voor bewustwording en gesprekstechnieken. Aansluitend worden flyers, t-shirts en tasjes verspreid door de organisatie om aan werknemers duidelijk te maken: iedereen kan in de financiële problemen komen vandaag de dag. Schaam je niet. Je verdient het om gezien te worden als je het even op eigen kracht niet redt.